Veertien jaar was het jongste meisje dat huisarts Arzu Milli om een abortus vroeg. ‘Dan vraag ik me af: ‘hoe kan dat?’ Is het gekomen door een natuurlijke liefdesrelatie, tussen haar en een vriendje? Of speelt er meer?’ Kortom, huisarts Milli maakt zich zorgen over wat in Poelenburg en Peldersveld speelt onder de vrouwen en meiden. ‘We krijgen hier elke week minimaal één vrouw in de praktijk die naar de abortuskliniek wil.’

Milli heeft net gehoord dat ze met samenwerkende partners in Zaanstad van de landelijke organisatie zo’n 450.000 euro subsidie krijgt voor een vierjarig project in onder andere de twee pactwijken. 'Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad’, heet de gehonoreerde onderzoeksopzet. Het project komt in het verlengde te liggen van ‘Kansrijke Start’, de reeds bestaande coalitie. ‘We willen toewerken naar zo min mogelijk ongewenste zwangerschappen’, geeft de huisarts aan. Tegelijk beseft Milli dat het een enorme opgave wordt de groep vrouwen die nu wekelijks bij haar in de wachtkamer verschijnen te bewegen voorbehoedsmiddelen te gaan gebruiken. ‘Ze weten immers allemaal hoe ze zwanger raken, sommigen zijn al driemaal geweest voor een abortus.’

De twee pactwijken scoren hoog op risicofactoren die gekoppeld worden aan ongewenste zwangerschappen. Armoede en laaggeletterdheid spelen inderdaad een rol, zegt Milli. ‘Deels is het echter ook cultuurbepaald. De grootste groep vrouwen die om een abortus vragen, komen oorspronkelijk uit Polen en met name Bulgarije. Hoewel abortus niet echt een pretje is, hebben die totaal geen moeite met de ingreep op zich. Ze komen hier, vragen een verwijzing naar de kliniek en verder is het in hun ogen gewoon een handeling, een verrichting. Meer niet. Zonder wroeging of enige twijfel.’

Veilig
Milli en haar collega-huisartsen proberen deze vrouwen regelmatig op andere gedachten te brengen. ‘We weigeren soms. Laatst wilde een stel abortus omdat het te verwachten kind in hun visie het verkeerde geslacht had. Ze zijn toen uiteindelijk zelf naar de abortuskliniek gereden. Die voerde de handeling op hun verzoek wel uit.’

Abortus tot 24 weken wordt door de zorgverzekeraars vergoed, anticonceptie niet. Of dat meespeelt kan Milli niet zeggen. ‘De meest gebruikte methode ter voorkoming van zwangerschap is onder deze groep ‘voor het zingen de kerk uit gaan’. Niet echt veilig dus.’

Hoe het project ‘Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad’ eruit gaat zien wordt momenteel bekeken. Milli: ’Ongewenste zwangerschappen bestaan al duizenden jaren. Wat dat betreft ben ik heel nuchter. Kunnen wij in deze tijd daaraan wel iets doen?’

Bij de start van het project wordt inmiddels een team gevormd, met onderzoekers van divers pluimage, onder andere de gemeente en de coalitie ‘Kansrijke Start’. Uiteindelijk moet het resultaat over vier jaar leiden tot een opzet voor een effectievere preventiecampagne, waar ook landelijk mee gewerkt kan gaan worden. ‘Wij streven gezamenlijk naar een veilige, gezonde en kansrijke start voor ieder kind dat ter wereld komt. Daarom moeten we ongewenste zwangerschappen voorkomen.’

En ook daarom maakt ze zich - met haar 13-jarige ervaring als huisarts in deze wijken - zorgen om de jonge meiden. ‘Ik signaleer een toename in ongewenst seksueel gedrag jegens meisjes. In deze rare periode van Corona zijn ze helaas uit beeld verdwenen en zien we nu niet wat allemaal op straat gebeurt. Ik zou het graag weten. Zijn het wel gezonde relaties waardoor al die jonge meiden momenteel zwanger raken?’

Coalitie ‘Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad’
Het project ‘Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad’ werken een aantal organisaties samen. Deze coalitie bestaat uit: Geboortezorg professionals, GGD, Sociale Wijkteams, Zaans Medisch Centrum, huisartsen coöperatie, verslavingszorg, GGZ instellingen, MBO onderwijs, jeugdbescherming en vluchtelingenwerk. Deze organisaties gaan in vier jaar tijd samen aan de slag met vier verbetertrajecten voor preventie van ongewenste zwangerschappen:
1. Verdiepend onderzoek onder professionals en inwoners;
2. Meer inzicht krijgen in elkaars werkwijze, visie, taakopvatting, sociale kaart en zorgroute.
Voor een betere integrale samenwerking;
3. Een plan opstellen voor deskundigheidsbevordering voor professionals;
4. Ontwikkelen van een passend preventief aanbod voor mannen, vrouwen en jongeren.

De visie van deze coalitie is dat inwoners naar eigen tevredenheid keuzes maken of zij al dan
niet zwanger willen worden en een kind krijgen. En als zij (nog) geen kind willen, zich goed
beschermen. Of dat zij, bij keuze voor het ouderschap, daarin zelf de timing kunnen bepalen
en daartoe over de juiste kennis en vaardigheden beschikken. En dat zij toegang hebben
tot bronnen van zorg en (formele en informele) steun, die hun zwangerschap tot een gelukkige
en gezonde maakt.

Wilt u meer informatie?
Wilt u meer informatie over het (verkennend) onderzoek ‘Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad’? Of wilt u daarin deelnemen? Dan kunt u contact opnemen met Najat Benayad: N.Benayad@zaanstad.nl.